📌Шу ауданы білім бөлімінің Антон Семенович Макаренко атындағы орта мектебінде 28  қараша күні 1 желтоқсан – дүниежүзілік  АҚТҚ/ЖҚТБ - ға  (СПИД-ке) қарсы күрес күніне орай Шу қалалық емхананың СӨС кабинетінің маманы Халметова Малика Вячеславовна 6-11 сынып оқушыларына «АҚТҚ/ЖҚТБ-дан қорғану өз қолыңда!» тақырыбында профилактикалық және ақпараттық түсіндіру жұмысын жүргізді.  Маман дәрігері «АҚТҚ / ЖҚТБ туралы не білу керек?», «АҚТҚ-жұқтыру жолдары»,  «АҚТҚ қалай берілмейді?», «АҚТҚ-ның алдын алу» тақырыптары бойынша кеңестер беріп, оқушылармен тақырып аясында  көрсетілім ұйымдастырып, дәрігерге тексерілу және емделуде ақпарат  құпиялығының сақталуы жөнінде айтып,оқушылармен кері байланыс жүргізді.

  🔷ЖҚТБ ауруының «ЖҚТБ – ХХІ ғасыр обасы» деп аталуы тегін емес екенін, қазіргі уақытта АҚТҚ мен ЖҚТБ-инфекциясы Қазақстан Республикасының барлық өңірлерінде тіркелгенін, бұл қауіпті вирусты жұқтырудан ешкім де сақтандырылмаған айтты. Сол себепті де білім беру мен денсаулық сақтау саласы бойынша денсаулық тәрбиесі – ортақ мәселе екенін тілге тиек етті.                                     🎯 Іс-шараның мақсаты: салауатты өмір салтын қалыптастыру.  

А.С.Макаренко атындағы орта мектебі бойынша «Полицияның сервистік моделі» жобасы негізінде  мектепке  жаяу келер оқушылардың  жолдарындағы  ашық люктер мен бос тұрған ғимараттарды ,жертөлелерді ,шатырға шығатын  ашық тұрған есіктер санын анықтау , әжетхананың жабықтығығ,  бос тұрған ғимараттардың мекен-жайын анықтау, кемшіліктер анықталған жағдайда ,нәтижелі жұмыстар жүргізу мақсатында атқарылған іс-шараның анықтамасы

     Мектепке  жаяу келер оқушылардың  жолдарындағы  ашық люктер жоқ, бірақ

  Қарасу көшесінің №3 ғимаратының алдында 4 люктың қақпағының тозығы жеткен.

Мектеп территориясында 11 люк анықталған, 3 люктің қақпағы талапқа сай емес ,қақпақтың талапқа сай жабылу керектігі Р.Исмаилованың тарапынан жауапты қызметкерге ескертілді.

Жертөле саны-1 / құлып салынған/

Шатырға шығатын есіктер санын- 3 / құлып салынған/

Бос тұрған ғимараттар саны -4 / Қарасу көшесі,  №4-үй, Қарасу көшесі, №4 а қоршалған, Қара су көшесі, 15-үй  қоршалған, Қара су көшесі,19-үй  қоршалған/

Мектеп ауласындағы әжетхана саны-1 /бір/ Әжетхананың есіктері мен терезелері жабық/

Қосымша ақпарат: Мектепке келер жолдағы 4 люктің қақпағының тозығы жеткені анықталып, Шу қаласының әкімшілігіне хат жолданды.  

    6 желтоқсан күні 9-11 сынып оқушылары арасында «Көлік жүргізу құқығына иесің бе?» тақырыбында 60 оқушыдан сауалнама алынды. Сауалнаманың мақсаты: Кәмелетке жасы толмаған оқушылар арасында жол апатын алдын алу .

    1-сұрақ. Көлік жүргізу куәлігі жоқ азамат көлік жүргізуге  құқықығы бар ма? сұрағына 60 оқушы  «жоқ» деп жауап берген. 2-сұрақ. Оқушылардың көлікті 21 жастан жүргізілетінен 21 оқушы хабарсыз, 18 жастан жүргізіледі деп 39 оқушы  көрсеткен. 3-сұрақ. Бас бостандығынан айырылатыны туралы хабардар екені көрсетілген. 4-сұрақ. Электросамакатты қауіпсіз деп көрсеткен және 18 жастан жүргіузге рұқсат етілгенін көрсеткен. 5-сұрақ. Ішімдік пен психотропты заттарды пайдаланып , көлік жүргізуге рұқсат па сұрағына  60 оқушының барлығы  жоқ деп көрсеткен. 6-сұрақ. Көліктің алдыңғы орнына  13 жастан отыруға рұқсат етілген деп 31 оқушы көрсеткен, 29 оқушы дұрыс көрсеткен.7-сұрақ. Қауіпсіздік белдігін тағу міндетті ме деген сұраққа 60 оқушы иә деп жауап берген. 8-сұрақ. Электросамакат жүргізу қауіпті ме сұрағына 31 иә деп жауап берсе, 29 оқушы жоқ деп жауап берді. 9-сұрақ. Электросамакат қауіпті ме сұрағына 41 оқушы иә деп жауап берсе, 19 оқушы жоқ деп жауап берген. 10-сұрақ. Көліктің иесі қасында отырса да ,бірақ  21 жасқа толмаған  көлік жүргізу куәлігі жоқ бола тұра көлік жүргізуге рұқсат етілген бе сұрағына 21 оқушы иә деп жауап берсе, 39 оқушы жоқ деп жауап берді. 11-сұрақ. 18 жасқа толмаған жасөспірімнің барлық іс –әректеіне ата-ана жауапты екенін білесің бе? сұрағына 60 оқушы ия  деп жауап берді. 12-сұрақ. Адам өзге адамға психологиялық және физикалық тұрғыдан зиян келтіруге  болады ма? сұрағына 60 оқушы жоқ деп жауап берді.

    А.С.Макаренко атындағы орта мектебінде балаларды  зорлық -зомбылықтан қорғау және олардың құқықтары мен саламаттылығын ,қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспардың 10-тармағына  және кәмелетке жасы толмағандарды діни экстремизм мен терроризм идеологиясына тартудың алдын алу жөніндегі профилактикалық жұмысты ұйымдастыру бойынша іс-шаралар жоспарына сәйкес, 2024 жылдың 9 желтоқсан күні 7-11 сынып оқушыларының діни сауаттылығын арттыру, дін туралы түсінігін кеңейту, діни ағымдардан сақтану туралы түсініктерін кеңейту мақсатында «ДПЗО»“Дін проблемаларын зерттеу орталығы” КММ-нің  теолог маманымен «Аналитикалық интернет карта» тақырыбында кездесу ұйымдастырылып, түсіндірме жұмысы жүргізілді. Іс-шара барысында оқушылар тарапынан Н.Бахтияр "Аналитикалық интернет карта" (АИК) бағдарламасы бойынша Қазақстан Республикасының аумағында тыйым салынған әлеуметтік желілердегі (ВКонтакте) деструктивті діни ағым идеяларын таратушы топтар туралы түсініктеме беріп , тақырып аясында бейнематериал сілтемесімен  бөлісті.
https://cdn1.kdt.kz/files/sites/1710857245140327/files/%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA/250428-180933.png?_t=1745842174

   А.С. Макаренко атындағы орта мектебінің 5-11 сынып оқушылары арасында  қауіп төніп тұрғаны туралы сигнал беретін ,балаларға арналған тану ,ым-ишараның ,белгілерінің сөздерінің бірыңғай тізбелерін оқушыларға таныстырылды. Атап айтатын болсам, қол қимылдары арқылы зорлық-зомбылықтан сақтау немесе көмек сұрау белгісі соңғы жылдары маңызды тақырыпқа айналғанынын, әлемде зорлық-зомбылыққа ұшыраған адамдар үнсіз көмек сұрай алатын арнайы қол қимылдары қолданатынын, мұндай белгілер кез келген адамның тез түсінуі және тиісті көмек көрсетуі үшін ойластырылғанын айтып, түрлі белгілерге тоқсатлды.

Үш саусақты көтеріп, алақаныңызды сыртқа қарату – көмекке мұқтаж екендігіңізді білдіруі мүмкін (белгілі контексттерде).

Саусақпен ерінді басу немесе "үнсіз болу" әрекетін көрсету – жасырын түрде көмек сұраудың белгісі болуы мүмкін.

     Жоғарыда аталған белгілер зорлық-зомбылықтың құрбаны болған адамға қауіпсіздік пен құпиялылықты сақтай отырып көмекке қол жеткізуге мүмкіндік беретінін түсіндіріп, оқушылар арасында шағын қойлым көрсетті.

Қойылымда көрсетілген жағдайға тап болсаңыз, дұрыс түсініп, тиісті органдарға хабарлау немесе тікелей көмектесу маңызды екенін түсіндірді.
https://cdn1.kdt.kz/files/sites/1710857245140327/files/%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA/250428-180437.png?_t=1745841879

10 желтоқсан күні А.С. Макаренко атындағы орта мектебі бойынша ««WhatsApp» желісі арқылы жалған ақпараттарды тарату Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінің 274-бабына сәйкес қылмыстық жауапкершілікке әкеліп соғатындығы» тақырыбында 5-11 сыныптың оқушыларына директордың құқықтық тәрбие ісі жөніндегі орынбасары түсінідірме жұмысын жүргізді . Тақырып аясындағы ЖАДЫНМА мектепті «Facbook» әлеуметтік желісіне орналастырылды және ата-аналар мен педагогтар чатына ақпарат ретінде жолданды, мектептің ақпараттық тақтасына да орналастырылды.

А.С.Макаренко атындағы орта мектебінде Қазақстан Республикасында заңсыз ойын бизнесі мен лудоманияға қарсы іс-қимыл жөніндегі 2024 – 2026 жылдарға арналған кешенді жоспарды бекіту туралыҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 31 мамырдағы № 432 қаулысы негізінде мектепішілік бұйрық шығарылып,  жұмыс жоспар бекітіліп,жоспарға сәйкес жұмыстар жүргізілуде. Қазіргі таңда оқушылар арасында телефон арқылы түрлі ойын ойнап,бәс тігу жағдайлары көптеп орын алуда. Жоғарыда аталған мәселерді мектеп оқушылары арасында орын алмау мақсатында, 6-10 сынып оқушылары арасында «Құмар ойындардың оқушыларға тигізетін зияны», «Психологиялық зардаптары мен Әлеуметтік зардаптары» тақырыбында түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, «Құмар ойын зардабы» , «Лудоман» тақырыптарында әлеуметтік қысқа мектражды фильм көрсетілді. Фильм соңында оқушылармен фильмнен ойларына не түйгендері бойынша сұрақ-жауап жүргізілді.
https://cdn1.kdt.kz/files/sites/1710857245140327/files/%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA/250428-175257.png?_t=1745841178

Р.Исмаилова 5-11 сынып оқушыларына «Вандализм» сөзін қалай түсінетіндерін оқушылардан сұрап,  «Вандализ- мәдени-тарихи ескерткіштерді, басқа да рухани мәдениет құндылықтарды, қоғамдық орындардағы мүліктерді аяусыз, қасақана жою, қиратып бүлдіру, тып-типыл тонау әрекеті. Әдетте ол жабайылық пен зұлымдықтың шектен шыққан бір түрі есептелетінін түсіндіріп, оқушылардың жауабын толықтырып өтті.  

      Оқушыларғак вандализм жасағаны үшін  қандай жауапкершілікке де тартылатынын түсіндірді. Атап айтатын болсам, 1) ҚР ҚІЖК 294-бабына сәйкес, вандализм, яғни тарихи-мәдени мұра объектілерін, тарих және мәдениет ескерткіштерін, мемлекет қорғайтын табиғи объектілерді, жазбаларды немесе суреттерді не қоғамдық моральды бұзатын өзге де іс-әрекеттерді бүлдіру , -200 АЕК көлемінде айыппұл төлейді немесе 160 сағат қоғамдық жұмысқа тартылады. Жазаның тағы бір түрі – 50 тәулікке қамауға алу. Сондай-ақ «әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк немесе дiни араздық уәжі бойынша, пайдакүнемдiк ниетпен бiрнеше рет жасалған» бұзақылық үшін 200 мың АЕК-ке дейін айыппұл қарасырылған. Қоғамдық жұмысқа 300 сағат беріледі, ал қатаң жаза ретінде 3 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қолданылады.

2) "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 448-бабына сәйкес вандализм, яғни тарихи-мәдени мұра объектілерін, тарих және мәдениет ескерткіштерін, мемлекет қорғайтын табиғи объектілерді, жазуларды немесе суреттерді, не он алты жасқа толмаған кәмелетке толмағандар жасаған қоғамдық моральды бұзатын өзге де іс-әрекеттерді бұзатын вандализм ата-аналарға немесе оларды алмастыратын адамдарға он бес айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады.

      Іс-шара соңында ұйымдастырушы оқушыларға мектептің мүлкін бүлдірмей, мүлікті қорғап , жауапкершілікпен қарап,қоғамдық ортада ұстанатын әдепті сақтауға шақырды.

      А.С.Макаренко атындағы орта мектебі бойынша директордың құқықтық тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Р.Исмаилова 2025 жылы 14 қаңтар күні  Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2001 жылғы 11 маусым N789 қаулысымен бекітілген Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия туралы үлгі ережеге сәйкес Жалпы қылмыстық құқық бұзушылықтың профилактикасы туралы өзара іс-қимыл Алгоритмімен  сынып жетекшілерді таныстырса, мектеп инспекторы, әлеуметтік педагогпен,мектеп медбикесі , алғашқы әскери дайындық пәнінің мұғалімі және  тағы басқа педагогтер бірлесе отырып, танысып, талқылау жұмыстарын жүргізді. Жоғарыда аталған алгоритмде құқық бұзушылықты алдын алу жұмыстары анық, жүйелі , әр бағытта қалай жұмыс жасау керектгі көрсетілген.

Іс-шараның мақсаты: Кәмелетке жасы толмағандар арасында құқық бұзушылықты  алдын алу
https://cdn1.kdt.kz/files/sites/1710857245140327/files/%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA/250428-155907.png?_t=1745834349

Мақсаты:Түрлі  есепте тұрған оқушылардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру.

    А.С.Макаренко атындағы орта мектебінің кітапханашысы Б.Исатаева мектепк есепте тұрған оқушылар  9 сынып оқушысы Тойшыбек Бексұлтан мен 7 сынып оқушысы Аюп Нұрсұлтанды кітапқа деген қызығушылықтарын ояту, арттыру мақсатында кітап оқып беріп, өздеріне қандай кітап қызықтыратыны туралы айтылды. Дулат Исабековтың Гаухар тас кітабының мазмұнымен таныстырылды. Оқушыларға кітап ұнады.

А.С.Макаренко атындағы орта мектебінде кәмелетке жасы толмағандарды діни экстремизм мен терроризм идеологиясына тартудың алдын алу жөніндегі профилактикалық жұмысты ұйымдастыру бойынша іс-шаралар жоспарына сәйкес,

8-10 сынып оқушылары арасында теріс пиғылды діни идеологияны тұрақты қабылдамауын қалыптастыру мақсатында "Адасқан жан" тақырыбында фильм көрсетілсе жоғарғы сынып оқушылары арасында шетелдік діни оқу орындарына оқуға ниетті оқушыларды анықтау мақсатында сауалнама жүргізілді. Сауалнамага 56(елу алты ) оқушы қатысты. Іс-шараның мақсаты: Окушылардың шетелдік діни оқу орындарына кетуін алдын алу. Анықтама қосымша тіркелген.

Шу ауданы білім бөлімінің Антон Семенович Макаренко атындағы орта мектебінде "Біртұтас тәрбие" бағдарламасының «Заң және тәртіп» айлығының жоспарына сәйкес , 21-24 қаңтар аралығында "Заңды сақтау-азаматтық борышың" тақырыбында 5-9 сынып оқушылары арасында сурет байқауы ұйымдастырылды. Сурет байқауына көркем еңбек пәнінің мұғалімі А.Баялбекова төрелік етіп, оқушылардың жұмыстарын  бағалап өтті. Атап айтатын болсам, 1-орын-7сынып оқушысы Доғдырбай Інжу ,2- орын -5 сынып оқушысы А. Арыстанбек пен Рахимова Айару, 3- орын- 8 сынып оқушысы  Голощапова Екатерина.

Байқаудың мақсаты: «Заң және тәртіп» құндылықтарын дәріптеу,оқушылардың заң талаптарын түсінуін және құрметтеуін қалыптастыру.

А.С. Макаренко атындағы орта мектебінің 1-8 сыныптардың қабинеттерінде «Жол ережесі» тақырыбында бұрыштар және   мектептің «В» корпусында кіші мәжіліс залында «Жол тәртібін білейік,аман есен жүрейік» тақырыбында  ақпараттық бұрыш орналастырылған. Аталған мәжіліс залында оқушылармен тақырып аясында тәрбие сағаттары мен мектеп инспекторы кездесу жүргізіп отырады.

     А.С.Макаренко атындағы орта мектебі бойынша 2024-2025 оқу жылының бірінші жарты жылдығында отбасымен жұмысты күшейту мақсатында 10 топтағы отбасымен  төмендегідей жұмыстар жүргізілді.  Тәуекел топта тұрған Рүстембеков А. отбасында екі бала . Аталған мектепте  8 сыныпта Қырықбай айдын оқиды. Отбасы толық емес. Қырықбайдың анасы  тастап кеткен ,әкесінің тәрбиесінде. Әкесі ішімдік ішпейді, зиянды заттарды пайдаланбайды, бірақ тұрмысы өте төмен . Сауда орталығында арба сүйрейді,табыскөзі тұрақты емес. Аталған ата-анамен «Бала тәрбиесі » , «Баланың және үйдің тазалығы» тақырыбында түсіндірме жұмыстары жүргізіліп отырады. Кырықбай Айдын «Алқа» кеңесінің шешімімен бір мезгіл ыстық тамаққа қосылған, бірақ қараша айында әкесі малды ауылды жерге жұмыс істеуіне байланысты мектеп жанындағы интернатқа орналастырылды. Әкесі Рүстембеков Айтбаймен мектеп әкімшілігі тығыз қарым -қатынаста. Аталған оқушыға  директордың құқықтық тәрбие орынбасары мен мектеп психологі , алғашқы әскери дайындық пәнінің мұғалімі қыстық аяқ киім алып берді. Қолдау көрсетіліп отырады. Кеңсе тауарлары мен жеке гигиеналық заттар алынып берілді. Жаңа жыл мерекесіне орай да  тәтті сыйлықтар берілді.

8 сыныптың оқушысы Қозан Бегнардың отбасы толық емес. Анасы Г.Тойшыкованың тәрбиесінде. Бегнар мектеп жанындағы интернатта жатып оқиды. Анасының жеке үйі жоқ,  тұрғылықты жерін жиі ауыстырады. Анасы Г.Тойшыкова ішімдік пайдаланған кездері байқалғандықтан және тұрмысы өте төмен болғандықтан тәуекел топқа жатқызылды. Бегнар жіті қадағалауда .Анасы жұма күндері интернаттан алып кетіп отырады. Алып кету уақытында ішімдік пайдаланғаны немесе пайдаланбағаны қадағаланып отырады. Анасымен «Бала тәрбиесі» ,«Бала алдындағы ата-ана міндеті», «Бала қауіпсіздігі » тақырыптарында жеке әңгіме жүргізіліп отырады.Психологиялық тренингтер жүргіліліп отырады. Жаңа жыл мерекесіне орай да  тәтті сыйлықтар берілді. Ата-ана мен оқушы жеке  қадағалауда.

          Шу ауданының А.С.Макаренко атындағы орта мектебінде Г.Арипова мен директордың құқықтық тәрбие ісі жөніндегі орынбасары мен мектеп психологінің ұйымдастыруымен 7-10 сынып оқушыларының қатысуымен «Нашақорлық-ғасыр дерті»  тақырыбында Шу қалалық емханасының дәрігер-наркологі Тойшыбекова Гүлназ Маратовна мен Бегимбаева Айнаш Койгелдиевнамен  кездесу ұйымдастырылды. Кездесу барысында жоғарыда аталған мамандар есірткінің түрлері мен оны пайдаланудың салдарын түсіндіріп ,тақырып аясында арнайы дайындап келген бейнематериалдарын ұсынды. Оқушылар маман иелеріне тақырып аясында туындаған сұрақтарын қойып, қанағаттанарлық жауаптарын алып отырды. Дәрігер-нарколог Г.Тойшыбекова оқушылар тарапынан туындаған сұрақтарына Шу қалалық емханасына келіп кеңес алуға болатынын, берілген кеңес жасырын түрінде жүргізілетінін айтып, жұмыс кестесін ұсынды. Кездесу барысында мектеп психологі жастар арасында күйзелісті жеңу үшін шатырға шығып ,айналадағы көріністі бақылау жағдайлары жиі орын алатынын айтып, бірақ мұндай жағдайлар күйзелісті жеңбейтінін, қайта адам өміріне қауіпті екенін және адамның психологиялық күйзеліске ұшырауының тағы бір фактісі- ғаламтордағы орынсыз контенттерге кіру екенін айтты. Іс-шарада мектеп медбикесі оқушыларға дәрілік препараттарды тек дәрігердің нұсқауымен жауапты қолдану керектігін, кез келген дәріні өз бетінше қолдануға болмайтыны туралы ақпарат ұсынса, кәмелетке жасы толмағандар арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында директордың құқықтық тәрбие ісі жөніндегі орынбасары оқушылардың денсаулығына зиян келетін заттардың тізбесін ұсынып, қазіргі таңда оқушыларға оңай қолжетімді насвай мен вейптің зияны туралы,оларды өзара пайдалану және бір-біріне ұсыну іс-әрекетіне заң тұрғысынан тосқауыл қойылғанын, жоғарыда аталған зиянды заттарды пайдаланған, ұсынған азаматтар заң алдында жауап беретін түсіндіріп,тақырып аясында бейнематериал ұсынды .Іс-шараның мақсаты: Кәмелетке жасы толмағандар арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру . Түрлі жағдайда психологиялық күзеліске берілмеу.

Шу АПБ-нің ЖПҚБ-нің ЮПТ  полиция аға лейтенанты Құсайнов Мақсат Мусабекович  А.С.Макаренко атындағы орта мектебінің 1 сынып оқушыларымен «Қауіпсіз қоғам» алдын алу шарасы негізінде «Жол ережесін білесің бе?» тақырыбында практикалық сабақ жүргізді.